به گزارش آی فیلم 2، «شب یلدا» به عنوان نوزدهمین میراث ناملموس مشترک ایران و افغانستان در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) ثبت جهانی شد.
پرونده مشترک ایران و افغانستان که پیش ترها تنظیم شده بود، با وجود ایرادها و نقطه نظرات نمایندگان بسیاری از کشورها، سرانجام موفق شد در هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت شود.
ایران دوسیه یلدا را از سال 1393 در یونسکو به اشتراک گذاشته بود تا به عنوان میراث ناملموس چندملیتی ثبت شد، اما تا حدود شش سال بعد از آن، هیچ کشوری مشارکت در این پرونده را نپذیرفت تا اینکه سرانجام ایران این پرونده را با همکاری افعانستان به یونسکو ارائه کرد.
آیین شب چله یا یلدا 29 قوس (آذر) 1387 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
در پرونده یلدا، این عنصر چنین تعریف شده است: «یلدا، جشن کهنی است که در آن فزونی روشنایی خورشید، نور و حرارت زندگی مورد توجه برگزارکنندگانش قرار می‌گیرد. انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی برابر با یکم جدی (دی‌ماه) در تقویم ایران است و این تاریخ مصادف با آغاز روند بلندتر شدن روزها در این منطقه است.
در آخرین شب خزان (پاییز) خانواده‌ها در منزل بزرگتر فامیل دور هم بر گرد دسترخوان شب چله جمع می‌شوند و یلدا را جشن می‌گیرند. در برگزاری یلدا، کودکان به عنوان مجریان آینده و زنان محور زندگی و خانواده و بسترساز، گردهم آمدن اقوام و دوستان مطرح هستند. کلانترهای فامیل به عنوان حاملان فعلی و ناقلان این جشن آیینی شناخته می‌شوند.
در جریان برگزاری بخش های مختلف یلدا، ارزش‌هایی چون هویت فرهنگی، توجه به طبیعت و گاهشماری سنتی، ارج نهادن به جایگاه مهم زنان و کودکان در خانواده، آشتی، دوستی، مهمان‌نوازی و آشنایی با محترم شمردن بیان‌های گوناگون فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرند و به نسل آینده منتقل می‌شوند.
چله به سبب شاخصه‌های اقلیم زیستی مردمان این بخش از کره زمین و ارتباط آن با طبیعت و کیهان، از روزگار کهن تا به امروز استمرار داشته است و متناسب با گذر زمان تغییراتی ظاهری در نحوه برگزاری آن دیده می‌شود اما ساختار و ماهیت آن تغییری نکرده و همچنان اقوام گوناگون این سرزمین‌ها «یلدا» را برگزار می‌کنند.»
بیشتر بخوانید:
عنعنات و رسوم مردم افغانستان در شب چله
شادی و نشاط مردم افغانستان در آستانه شب چله+ تصاویر
م ا / ح ح
